سرطان خون

سرطان خون بیماری است که شکل سلولهای خونی را در بدن تغییر می دهد، سرطان خون نوعی از سرطان است که به فراوانی گلبولهای سفید خون در بدن اثر می گذارد . بیماری از مغز استخوان شروع می شود و به جاهای دیگر بدن پخش می شود و هم در بزرگسالان و هم در کودکان می تواند شروع و گسترش یابد .

انواع سرطان خون

سرطان های خونی به سه دسته کلی تقسیم می شوند. این دسته ها شامل:

سرطان خون لوکمی یا لوسمی (Leukemia)، این سرطان یکی از انواع سرطان های درون مغز استخوان بوده، واژه لوسمی به معنی خون سفید است و شامل تولید غیرطبیعی سلول های خونی سفید می شود. لوسمی یکی از چهار سرطان شایع در میان کودکان است. تعدا بالای سلول های سفید باعث اختلال توانایی این سلول ها در مبارزه با عفونت ها شده و همچنین باعث نقص توانایی مغز استخوان برای ساختن سلول های قرمز و پلاکت خون می شود.

سرطان خون لنفومی (Lymphoma)، این نوع سرطان خون سیستم لنفاوی را که وظیفه آن دفع مایعات زیادی از بدن و همچنین تولید گلبول سفید خون است، تحت تاثیر قرار می دهد. لنفوسیت ها (Lymphocytes)، نوعی گلبول سفید هستند که وظیفه مبارزه با عفونت ها را برعهده دارند. افزایش تعداد سلول های لنفاوی باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن می شود.

سرطان خون میلوما (Myeloma)، این نوع سرطان خون سلول های پلاسما را هدف قرار داده و مانع تولید آنتی بادی در بدن می شود و سیستم ایمنی بدن را در برابر عفونت ها ضعیف و حساس می کند.

تشخیص سرطان خون

در صورتی که شخصی دارای برخی از عوامل خطر خاص بوده یا بعضی از علائم سرطان خون را داشته باشد، احتمال ابتلای وی به سرطان خونن وجود دارد و باید به پزشک مراجعه نماید. ابتدا پزشک به بررسی سابقه خانوادگی فرد یا بیماری هایی که شخص قبل به آنها دچار شده پرداخته و معایناتی را بر روی او انجام خواهد داد، هر چند تنها با معاینه نمی توان سرطان خون را کاملا تشخیص داد، به همین خاطر آزمایش خون، نمونه برداری از بافت و تصویر برداری برای تشخیص بیماری استفاده خواهد کرد.

تشخیص سرطان خون در 20 دقیقه:

محققان دانشگاه صنعتی اصفهان موفق به طراحی و ساخت بیوسنسور DNA (حسگر زیستی) سرطان خون بر پایه نانوذرات اصلاح‌شده طلا شدند که می‌تواند در کمتر از 20 دقیقه بر اساس توالی خاص ژن عامل سرطان خون، این بیماری را شناسایی کند.

علائم و نشانه ها سرطان خون

ـ تب و لرز و نشانه های شبیه سرماخوردگی
ـ عفونتهای مکرر و عود آنها
ـ کبودی بیش از اندازه
ـ ضعف و خستگی مفرط
ـ ناتوانی انجام فعالیت های فیزیکی
ـ دردهای شکمی و احساس سیری
ـ ضعف و لاغری ممتد
ـ خونریزیای مکرر غیرطبیعی
ـ تورم و بزرگی حجم غده های لنفاوی، طحال و کبد
ـ احساس ناخوشی و ضعف عمومی

علل و عوامل خطرساز

سرطان خون بیماری است که در بخش نرم و اسفنجی شکل که مغز استخوان نامیده می شود ، شروع می شود . سرطان خون هم در بزرگترها و همم در کودکان ممکن است رخ بدهد و انواع مختلفی دارد. محققین دلائل مختلف و عوامل احتمالی بروز سرطان خون را اینگونه شناسایی کرده اند :

1- سن
60 الی 70 درصد مبتلایان سرطان خون افراد 500 سال و بالای آن می باشند .

2- سیگار کشیدن
سیگار کشیدن یکی از عوامل مرتبط با سرطان خون مخصوصا نوعی از سرطان خون بنام سرطان میلوئیدی ( myelogenous) یا AML است . مادههه سرطان زایی که در سیگار موجود است توسط شش ها جذب شده و سپس در رگهای خون جاری می شود. حدود ¼ موارد AML به دلیل کشیدن سیگار است .

3- در معرض بمب ها ی اتمی قرار گرفتن
یک نمونه از آن، بمباران ژاپن در جنگ جهانی دوم است.

4- سابقه شیمی درمانی یا پرتودرمانی در گذشته
درمان سرطانهای گذشته با شیمی درمانی یا پرتو درمانی بعدها احتمال افزایش سرطان خون را بالا می برد که این مورد سالها پس از درمان مییی تواند روی دهد. شیمی درمانی عامل مرتبطی با گسترش سرطان خون است.

5- ویروس سرطان خون سلولهای T انسان
ویروس سرطان خون سلولهای Tنوعی از ویروس است که سلولهایT انسان (نوعی از گلبولهای سفید خون ) را عفونی می کند . و باعث سرطان خوننن می شود. این نوع ویروس از طریق سرنگ یا سوزن یعنی انتقال خون، روابط جنسی یا از مادر به فرزند یا هنگام شیردهی انتقال می یابد .

6- سندرم میلودیپلاستیک Myelodysplasctic
نوع بیماری خونی است که احتمال ابتلا به سرطان میلوئیدی را در افراد افزایش می دهد.

7- سندرم داون Downs Syndrome
افراد مبتلا به سندرم داون بیشتر احتمال ابتلا به سرطان خون دارند

درمان سرطان خون 

بدن انسان دارای سیستم های کنترلی در قسمت های مختلف برای به نظم در آوردن رشد سلول ها و تکثیر آنها است که مکانیزم بسیار ارزشمندی برایی پیشگیری از بیماری ها به حساب می آید.

زمانیکه شخصی مبتلا به سرطان خون (لوسمی) می شود، این سیستم های کنترلی خنثی، موجب تکثیر آزادانه سلول های سرطانی در بدن و رشد غیر قابل کنترل آنها می شوند.

در همین حال محققین مرکز تحقیقات پزشکی «والتر اند الیزا» استرالیا موفق به کشف پروتئینی در بدن با نام Hhex شده اند که موجب فرآیند تکثیرر سلول های سرطان خون از نوع لوسمی میلوئید حاد در بدن می شوند و با متوقف کردن فعالیت آن می توان از تکثیر این سلول های مرگبار جلوگیری کرد.

همچنین سرطان خون از نوع لوسمی میلوئید حاد، سریعترین رشد سلول های سرطانی خون را دارد و امید زنده ماندن شخص در 24 درصد موارد 5 سال است ضمن اینکه شیمی درمانی بعنوان تنها گزینه درمان برای این نوع از سرطان است که همراه با عوارض جانبی از قبیل حالت تهوع، ریزش مو، اسهال و مشکلات باروری همراه است.

در همین حال با این روش منحصر به فرد می توان پروتئین Hhex را متوقف کرد تا آسیبی به سلول های سالم خون نرساند و همچنین عوارض جانبی شیمی درمانی را از بین برد.

بر همین اساس با متوقف کردن پروتئین Hhex می توان تمام سلول های سرطانی لوسمی میلوئید حاد را از بین برد.

علائم سرطان خون در کودکان

دکتر اصفهانی گفت:معمولاً علائم سرطان خون در کودکان خیلی اختصاصی نیست اما اگر علائمی مانند بی اشتهایی، بی حالی و ضعف، تب خفیف، رنگ پریدگی، رشد بیش از حد غده های لنفاوی، بزرگ شدن طحال و دردهای مزمن استخوانی در کودک دیده شود نیاز به مراجعه به پزشک و بررسی بیشتر دارد.

این فوق تخصص سرطان خاطرنشان کرد:علائم بیان شده حتماً علتی بر وجود سرطان خون در کودکان نیست و ممکن است این علائم به هزاران علت دیگر در کودک ظاهر شود. به طور مثال دردهای استخوانی در کودکان می تواند به علت رشد قدی یا فعالیت های روزانه کودک باشد.

دکتر اصفهانی خاطرنشان کرد:برای تشخیص سرطان خون آزمایش شمارش خون (CBC) از بیمار گرفته می شود تا معلوم شود آیا تغییری در خون یا گلبول های خون و شمارش پلاکت ها به وجود آمده است یا خیر.

وی ادامه داد:در مراحل بعدی به بررسی های بیشتر مانند آزمایش مغز استخوان نیاز است که از استخوان لگن بیمار گرفته می شود البته گاهی نمونه ای که گرفته می شود قطعی نیست و لازم است پس از مدتی آزمایش تکرار شود، چون در برخی موارد به صورت پیش سرطان است که هنوز به سرطان منجر نشده و ممکن است به حالت قبل برگردد.

وی خاطرنشان کرد:اگر بیمار در مرحله پیش سرطان باشد و عفونت کنترل شود، مواد شیمیایی و مواد غذایی حاوی نگهدارنده و … مصرف نکند ممکن است به حالت قبل برگردد اما این نیز قطعی نیست.

پیشگیری

سیگار نکشیدن و تا جایی که امکان دارد در معرض اشعه و پوتو درمانی قرار نگرفتن.

برای مطالعه بیشتر درباره انواع سرطان خون روی لینک زیر کلیک کنید:

گرداوری:پدیده کاشان